S v VAN HEERDEN EN ANDER SAKE 2002 (1) SACR 409 (T)

Die Hof moes op hersiening verskeie sake wat afkomstig was van verrigtinge by 'n mobiele hof oorweeg. Die Hof het sy kommer uitgespreek teen die onreëlmatighede wat plaasgevind het by die mobiele hof en die vraag gevra of die arrestasie van verkeersoortreders I by die mobiele hof slegs en uitsluitlik ten doel was om die oortreders voor die hof te bring. Dit het egter gelyk of daar 'n element van terrorisering daarin vervat is wat ook die doel sou hê om die boete insameling te vergemaklik. Onwettig sou die arrestasie nie wees nie, maar seer sekerlik laakbaar en dit kon alleen dien om die agting wat lede van die publiek vir die regsproses moet hê in gedrang te bring. J

Die Hof het die verdere vraag gestel of dit veroorloof was om 'n persoon na arrestasie vir 'n verkeersoortreding onmiddellik hof toe te A neem vir verhoor. Een van die fundamentele regte wat 'n beskuldigde kragtens art 35 van die Grondwet het, is die reg tot regsverteenwoordiging. Hierdie reg is kragteloos as dit nie aan 'n beskuldigde meegedeel en verduidelik word nie. Dit is inderdaad wat art 35(3)(f) van die Grondwet bepaal en wat die Grondwet verg van die voorsittende beampte in die verhoor van 'n beskuldigde. B

Die Hof het verder opgemerk dat skulderkenningsboetes bepaal word volgens 'n bepaalde norm soos blyk uit die voorskrifte van art 57(5) van die Strafproseswet 51 van 1977. Op die betrokke dae by die mobiele hof het die landdros egter self die bedrae van skulderkenningsboetes bepaal wat die neergelegde norm ver oorskry het. In die onderhawige saak met 'n spoed van 143 km per uur en waar die spoedperk 120 km per uur is, is die norm 'n boete van R200 terwyl die C beskuldigde inderdaad met R4 000 beboet is.

Dit het geblyk uit 'n ondersoek deur 'n lid van die Kantoor van die Direkteur van Openbare Vervolgings dat die formele hofstukke eers ná die verhore ingevul is en dat die vorms ook deur die landdros voltooi is. Die Hof het opgemerk dat dit egter die taak was van die aanklaer en nie van die voorsittende landdros nie om sodanige klagstate te voltooi. D In elk geval moes die klagstate voltooi en beskikbaar gewees het by die aanvang van die verhore.

Om 'n oorwoë regterlike oordeel toe te pas sou dit normaalweg wenslik wees om die feite en rekord van elke geval afsonderlik te beskou en te beoordeel en om so te bepaal of reg behoorlik geskied het. Die optrede van die landdros op die twee dae in die mobiele hof by Kranskop/Mantsole was egter so deurspek wat onreëlmatighede in die prosedure, die samestelling van die rekords, die oorskryding van F neergelegde boetes en dan veral die vereenselwiging van die landdros met die Departement van Vervoer se 'Arrive Alive' veldtog dat die belangrike skeiding tussen die uitvoerende gesag soos beliggaam in die Departement van Vervoer en die regsprekende gesag soos beliggaam in die landdroshof heeltemal vervaag is.

Die noodwendige gevolg van die landdros se optrede was dat die regsproses in die oë van die publiek verdag en belaglik gemaak is. In G plaas van respek vir die reg af te dwing het dit waarskynlik net die teenoorgestelde uitwerking gehad. As dit die manier was waarop reg by 'n mobiele hof toegepas word, word die lofwaardige oogmerk van die 'Arrive Alive' veldtog - om verkeersveiligheid te bevorder - in gedrang gebring. Die samedromming van mense en voertuie op die N1 soos beskryf H deur die landdros, het waarskynlik 'n ernstige padgevaar geskep in plaas van om dit te verhoed. Miskien moes daar weer gekyk word na die gebruik van mobiele howe ten tye van so 'n veldtog. Miskien moet kennisgewings ingevolge art 56 van die Strafproseswet op die gebruiklike wyse aan oortreders oorhandig word en personeel by die I naaste landdroshof beskikbaar wees indien oortreders gerieflikheidshalwe onmiddellik skulderkennings wil betaal. Andersins moet die regsproses sy gewone loop neem.

The Court was required to consider on review a number of cases which emanated from proceedings at a mobile court. The Court expressed its disquiet at the irregularities which had been committed at the C mobile court and questioned whether the arrest of traffic offenders at the court was solely for the purposes of bringing the offenders before court. It appeared however that there had been an element of coercion which also had as its purpose to ease the collection of fines. Although the arrests would not be unlawful they would certainly be reprehensible and would serve only to diminish the regard the public has for the D legal process.

The Court posed the further question, viz whether it was permissible to bring a person to court immediately after arrest for a traffic offence. One of the fundamental rights which an accused had in terms of s 35 of the Constitution was the right to legal representation. This right was worthless if it was not brought to the attention of the accused and explained to him. This is precisely what s 35(3)(f) of the E Constitution provided and what the Constitution required of the presiding officer in the trial of an accused.

The Court remarked further that admission of guilt fines were determined according to a prescribed norm as appeared from the provisions of s 57(5) of the Criminal Procedure Act 51 of 1977. On the relevant days at the mobile court the magistrate set the amounts of the admission of guilt fines herself and exceeded by far the laid down F norm. In the present case where the accused had been speeding at 143 kilometres per hour where the speed limit was 120 kilometres per hour the norm was a fine of R200 whereas the accused had been fined R4 000.

It appeared from an investigation by a member of the office of the Director of Public Prosecutions that the formal court documents had only been filled in after the trials and that they had been filled in G by the magistrate. The Court remarked that it was the task of the prosecutor and not of the presiding magistrate to fill in charge sheets. In any event the charge-sheet should have been completed and available at the commencement of the trials.

To apply a considered judicial judgment it would normally be advisable to consider the facts and record of each individual case and to determine whether justice had been properly applied. The actions of the magistrate on the two days in the mobile court at Kranskop/Mantsole was however so tainted by irregularities in terms of procedure, the I compiling of the records, the exceeding of the laid down fines and especially the association of the magistrate with the Department of Transport's 'Arrive Alive' campaign that the important distinction between the executive authority as embodied in the Department of Transport and the judicial authority as embodied in the magistrate's court had been totally blurred. J

The necessary result of the magistrate's actions was that the legal process was rendered suspect in the eyes of the public and made to look A ridiculous. Instead of commanding respect it probably had the opposite effect. If this was the manner in which law was applied at a mobile court, the praiseworthy objective of the 'Arrive Alive' campaign, namely to promote road safety, had been jeopardised.

The congregation of people and cars on the N1 as described by the magistrate probably created a serious road danger instead of preventing B it. Perhaps there needs to be another look at the use of mobile courts during such a campaign. Perhaps notices in terms of s 56 of the Criminal Procedure Act should be handed to offenders in the usual manner and that staff be available at the closest magistrate's court if offenders wish to pay admissions of guilt fines for the sake of convenience. Otherwise the normal legal process should be followed. C

In the opinion of the Court on review, a circus such as that appearing from the description of the scene at the mobile court by the magistrate in her reasons does not promote the administration of justice and ought never again be allowed to take place. Justice could only prevail if all proceedings in which the magistrate had presided on 14 and 15 January 2001 at the mobile court, and those which were only completed D later, were set aside.

Van der Walt R: Die Desember 2000 - Januarie 2001 skoolvakansie het geëindig op 15 Januarie E 2001. Die skole sou weer begin op 16 Januarie 2001.

Die Hof neem daarvan kennis dat aan die einde van skoolvakansies en oor lang naweke daar veel meer motors op ons land se paaie voorkom as ander tye. Vakansiegangers is op pad na vakansiebestemmings of op pad F terug na hul huise na afloop van die vakansie of lang naweek.

Die Hof neem ook daarvan kennis dat groter verkeersvolumes die moontlikheid van motorbotsings op ons padnetwerk verhoog.

Verder neem die Hof daarvan kennis dat vanweë die toenemende aantal motorbotsings met gepaardgaande sterftes en beserings die owerhede landswyd 'n padveiligheidsveldtog met verskerpte wetstoepassing teen G padgebruikers wat verkeerswette oortree geloods het. Veral word dit toegepas in bogemelde tye van die jaar wanneer verkeersdruk toeneem. Dit is die sogenaamde 'Arrive Alive' veldtog van die Departement van Vervoer.

Teen hierdie agtergrond het die Minister van Justisie ingevolge die H bepalings van die Wet op Landdroshowe 32 van 1944 en wel art 2(1)(h) daarvan deur 'n kennisgewing in die Staatskoerant onder meer die Mantsole Beheersentrum in die landdroshof setel van Warmbad aangewys as 'n plek waar hofsittings gehou kan word.

By die plek, so verstaan ek die getuienis, word daar busse getrek I waarvan een as hofsaal en die ander as selle gebruik word. Dit is 'n sogenaamde mobiele hof wat dan staan gemaak word reg langs die N1 snelweg na die Noorde in die Warmbad omgewing.

Op 14 en 15 Januarie 2001 het 'n landdros mev M Swanepoel, van Warmbad landdroshof, by hierdie Kranskop/Mantsole mobiele hof langs die N1 snelweg hofsittings in die bus gehou. J

Die oogmerk van die hofsittings was om verkeersoortreders op die N1 A snelweg ter stond voor die hof te daag en te verhoor as opsigtelike wetstoepassing ingevolge die 'Arrive Alive' veldtog.

Om die doel te bereik was daar op die snelweg in die onmiddellike omgewing van die mobiele hof spoedmetingsapparaat opgestel beman deur verkeersbeamptes waarvan daar 'n hele aantal skynbaar diens gedoen het. B

Die slagting was groot onder die terugkerende vakansiegangers wat met hul gesinne op pad was. Die verkeersbeamptes en die hof het in hoogste rat en volstoom gewerk om verkeerswette te laat seëvier oor die groot aantal oortredende motoriste.

Op hersiening is een van hierdie oortreders se saak aan my voorgelê vir bekragtiging. Die voorlegging dra die Griffier van die C Hooggeregshof se stempel van 14 Mei 2001, alhoewel die landdros reeds op 15 Januarie 2001 die vonnis opgelê en die J4 dekblad laat tik, gestempel en geteken het.

Die J4 dekblad wat die landdros onderteken het bevat die volgende sertifikaat en dit is wat die landdros onderteken. D

'Ek sertifiseer dat die aangehegte stuk die oorkonde van die verhoor in bogenoemde saak is wat op die gemelde datum voor my verhoor is. Verder sertifiseer ek dat die beskuldigde op gemelde datum meegedeel is dat die prosesstukke deur die klerk van die hof Warmbad binne sewe dae deurgestuur sou word vir hersiening deur die Hoërhof van Suid-Afrika (Transvaalse Provinsiale Afdeling).' E

Die datum van verhoor, vonnis en ondertekening van die sertifikaat is 15 Januarie 2001. Alles het volgens die sertifikaat op dieselfde dag geskied en ook die rekord en redes is op daardie dag volledig voltooi en getik. Die oorkonde wat netjies getik is en wat die sertifikaat vergesel beslaan 24 bladsye waarvan die redes vir die F vonnis strek vanaf bl 5 - 24. Uit die inhoud van die redes is dit egter duidelik dat dit ná 7 Februarie 2001 geskryf is.

Die oortreding waarvan die beskuldigde aangekla is, is 'n oortreding van arts 1, 59(1), 59(2), 59(3), 69, 89(1), 89(3) en reg 293 van Wet 93 van 1996. G

'Deurdat die beskuldigde op of omtrent 15 Januarie 2001 en te of op Kranskop/Mantsole B604 Snelweg 'n openbare pad in die distrik van Warmbad wederregtelik 'n voertuig BMW JYR 254 GP teen 'n snelheid hoër as die algemene snelheidsgrens wat ten opsigte van die betrokke pad geld bestuur het, deurdat hy teen 'n spoed van 143 km per uur in plaas van 120 km per uur bestuur het.' H

Die betrokke verkeersbeampte het aan die beskuldigde 'n skriftelike kennisgewing om in die hof te verskyn kragtens art 56 van die Strafproseswet 51 van 1977 oorhandig. Die hofverskyningsdatum was te Warmbad op 15 Januarie 2001. Die kennisgewing is gedateer I 15 Januarie 2001 met die tyd van oorhandiging om die beskuldigde aangeteken as 17:35. Dit lei ek af uit die bewoording van die kennisgewing. Geen skulderkenningsbedrag word as boete aangedui nie.

Die beskuldigde het by verskyning skuldig gepleit, is skuldig bevind en gevonnis tot 'n boete van R4 000 of vier maande gevangenisstraf. Die boete is dadelik betaal. J

Na aanleiding van die redes is die volgende navraag aan die voorsittende landdros gerig: A

'U het 'n baie deeglike uitspraak oor vonnis gegee. Ek kan egter nêrens in die rekord die getuienis van persberigte, padtoestande, verkeersvolumes, wemelende voetgangers en wetstoepassers ten tye van die oortreding vind waarna u verwys nie. Nog minder - as dit u eie kennis is - dat 'n geleentheid aan die beskuldigde gegee is om daarop B te antwoord. Wil u dit miskien verduidelik?'

Die verduideliking is gedateer 12 Junie 2001 en beslaan 16 bladsye.

Die redes van die agbare landdros wat die navraag deur my ontlok het was die volgende:

Beskuldigde het die oortreding begaan die aand voor die Gautengse en ander skole geopen het. Die verkeersvloei was uiters druk aangesien dit die laaste aand van die skoolvakansie was. Die pad het gewemel van D huurmotors, busse en voertuie van vakansiegangers wat teruggekom het van vakansie. Die pad het ook gewemel van voetgangers en passasiers wat buite hulle voertuie was sowel as wetstoepassers wat oral diens gedoen het op die pad. . . .

Die spoedlokval was nie ver van die punt waar die padblokkade by die hof gehou is nie. By die spoedlokval het die voertuie in toue gestaan met wetstoepassers en reisigers binne en buite hulle voertuie. 'n E Voertuig wat met 'n hoë spoed hierdie area sou nader sou definitief probleme ondervind het met die hantering van die toneel wat hom sou begroet. Alhoewel daar niks met die padtoestand geskeel het nie het daar die vorige hofmiddag om ongeveer 14:00 'n bui reën uitgesak. Die padoppervlak was nie droog nie en tel hierdie feit definitief nie in beskuldigde se guns nie. Die oortreding het op die snelweg plaasgevind om 13:20.' F

Nouja - die agbare landdros het twee feite verwar - die Nissan in plaas van BMW en 13:20 in plaas van 17:30. Laasgenoemde is 'n ernstige mistasting as dit saamgeneem word met genoemde kennis van toestande van die padoppervlak wat dan teen beskuldigde in ag geneem word. G

Die verdere redes en regverdiging deur die agbare landdros verskaf met betrekking tot bogemelde waarnemings is:

'Die mobiele hof vertrek was reg langs die betrokke snelweg geparkeer met 'n duidelike uitsig op die snelweg na beide kante sowel as waar die padgebruikers voorgekeer is. Die mobiele vertrek het dan 'n duidelike uitsig gehad op die padgebruikers wat reeds gevonnis was H en tot 'n sekere area beperk was. Ook het die hof 'n duidelike uitsig gehad oor die voertuie wat afgetrek is sowel as die padgebruikers en verkeerspersoneel wat heen en weer oor die terrein insluitende 'n gedeelte van die snelweg, beweeg het.

Dit is alles baie insiggewend maar wat ter sake is, is feite en toestande wat bestaan ten tye van die oortreding. Algemene waarnemings A deur die dag is irrelevant en ontoelaatbaar.

Vir sover die agbare landdros alles so duidelik in die hele omgewing kon sien, verwyt sy daarteenoor die beskuldigde in haar redes vir vonnis dat B

Die rekord en verdere redes is na die Direkteur van Openbare vervolgings vir kommentaar deurgestuur. C

Advokaat P H H Fick SC, Adjunk Direkteur van Openbare Vervolgings, Transvaal het die saak hanteer, bygestaan deur adv E Jacobs en S Klein.

Aangesien daar ook klagtes van lede van die publiek deur die Direkteur van Openbare Vervolgings oor optredes by die mobiele hof ontvang is, het adv Fick reeds voor my navraag self ondersoek ingestel. D Sy verslag oor hierdie ondersoek is ook voor my. Hy het die landdroskantoor te Warmbad besoek en hy het toe bewus geraak van sekere onreëlmatighede ten aansien van die hofverrigtinge op 14 en 15 Januarie 2001.

Ten spyte van sy versoek aan die hooflanddros dat al die oorkondes E van die hofverrigtinge saam deurgestuur word vir hersiening kom dit voor of die agbare landdros, mev Swanepoel, die oorkondes een vir een deurgestuur het maar aan die hooflanddros gerapporteer het dat al die sake deurgestuur is.

Dit het meegebring dat van die sake wel op hersiening bekragtig is F deur verskillende Regters. Ander sake is nog nie bekragtig nie vanweë navrae wat gerig is deur Regters, soos in hierdie geval van Van Heerden. Dan is daar ook 'n groot aantal sake wat nie vir hersiening voorgelê is nie.

Na aanleiding van die skynbare onreëlmatighede het adv Fick die saak met my bespreek en het ek versoek dat sover moontlik al die sake wat op 14 en 15 Januarie 2001 voor landdros Swanepoel gedien het verkry word, oor kommentaar gelewer word en aan my vir hersiening G kragtens art 304(4) van die Strafproseswet 51 van 1977 voorgelê word.

In die loop van adv Fick se ondersoek is die getikte oorkonde van die twee dae se hofverrigtinge bekom. Die landdros het die opname masjien vir die meganiese oorkonde nie altyd reg hanteer nie en kon sommige H sake nie duidelik opgespoor word in die transkripsie van die meganiese oorkonde nie want die sake is nie behoorlik van mekaar onderskei nie. Deur van motorregistrasienommers of ander persoonlike gegewens gebruik te maak kon sommige sake wel opgespoor word.

Wat die onderhawige saak betref verskil die transkripsie van die I landdros se notas en is die amptelike rekord voor die hof saamgestel op grond van die landdros se notas.

As die transkripsie korrek is het die beskuldigde nooit gesê hy en sy kinders wou by die huis kom nie. Dit is iets wat net in die notas verskyn. Inderdaad lyk dit vreemd want beide die transkripsie en die notas toon aan dat beskuldigde gesê het hy het geen afhanklike kinders nie. Dit word J

belangrik as daarop gelet word dat die agbare landdros die beskuldigde sy spoed verwyt het in die redes in die A vonnis:

'n Insiggewende en onbesonne uitlating is deur die agbare landdros in die loop van verrigtinge in die hof gemaak en skynbaar sonder dat sy verder gedink het aan die opname masjien wat opneem en verskyn op bl B 56 reëls 20 - 2 van die transkripsie, te wete:

Tereg kan die vraag gestel word of geregtigheid hier die oogmerk was of fondsinsameling vir die Staatskas. C

Die ondersoek en ontleding van die sake op 14 en 15 Januarie 2001 deur landdros Swanepoel verhoor, gedoen deur adv Fick en gemelde Staatsadvokate, het verskeie onreëlmatighede in die regsprosedure wat gevolg is, blootgelê.

Ten aansien van verkeersoortreders is skriftelike kennisgewings D kragtens art 56 van die Strafproseswet 51 van 1977 deur verkeersbeamptes voltooi.

Hierdie kennisgewings is egter nie aan die betrokke oortreders oorhandig nie, ten spyte van so 'n verklaring in die kennisgewing.

Die oortreders is summier gearresteer en dadelik na die mobiele hof gebring om verhoor te word. E

(Dit blyk uit die agbare landdros se verdere redes verskaf in die Staat teen J C Hendricks, Warmbad saaknr 8283/2001, Landdroshofreeksnr 27/2001; Hooggeregshof verwysingsnr 3707.)

As die skriftelike kennisgewing aan die oortreder oorhandig sou gewees het, sou die oortreder ingevolge art 56(2) nie onder arres kon F gebly het nie en sou daar nie rye persone gewees het wat gewag het (onder arres) om in die hof te verskyn nie.

Oor die wenslikheid daarvan om 'n spoedoortreder soos in die onderhawige saak te arresteer wil ek my nie in besonderhede uitspreek nie maar wil slegs wys op die doel van inhegtenisneming soos uiteengesit in Tsose v Minister of Justice 1951 (3) SA 10 (A), veral op 17C - in fine. G

Die vraag kan gevra word of die arrestasie van verkeersoortreders by die mobiele hof slegs en uitsluitlik ten doel gehad om die oortreders voor die hof te bring. Dit lyk vir my of daar 'n element van terrorisering daarin vervat is wat ook die doel sou hê om die boete insameling te vergemaklik. Want as die boete nie betaal word nie word die oortreder in die gevangenisbus aangehou. Wat dan van sy voertuig, vrou en kinders? H

Onwettig sou die arrestasie nie wees nie, maar seer sekerlik laakbaar en dit kan alleen dien om die agting wat lede van die publiek vir die regsproses moet hê in gedrang te bring.

Die verdere vraag wat ontstaan is of dit veroorloof is om 'n persoon na arrestasie vir 'n verkeersoortreding onmiddellik hof toe te neem I vir verhoor? In hierdie verband moet gelet word op die uitspraak in Van Niekerk v Attorney-General, Transvaal, and Another 1990 (4) SA 806 (A). Artikel 35 van die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika 108 van 1996 in sy geheel en in besonder art 35(3)(b) is ook in hierdie verband ter sake. Die Van Niekerk-uitspraak en art 35 van die Grondwet behandel J

die regte van persone wat in hegtenis geneem is en wat hulle regte ten A aansien van 'n billike en regverdige verhoor behels.

Een van die fundamentele regte wat 'n beskuldigde kragtens art 35 van die Grondwet het, is die reg tot regsverteenwoordiging. Hierdie reg is kragteloos as dit nie aan 'n beskuldigde meegedeel en verduidelik word nie. Dit is inderdaad wat art 35(3)(f) van die Grondwet bepaal en wat die Grondwet verg van die voorsittende beampte B in die verhoor van 'n beskuldigde. Dit is 'n reg wat vervat is in ons gemene reg en verder verskans is in die Grondwet. S v Moos1998 (1) SASV 372 (K); Hlantlala and Others v Dyantyi NO and Others1999 (2) SASV 541 (SCA).

Ek het reeds verwys na die transkripsie van die meganiese opname van die hofverrigtinge oor die betrokke twee dae wat deur adv Fick verkry is. C

Alhoewel die rekord van sake wat reeds vir hersiening gestuur is en wat saamgestel is uit die landdros se notas aantoon dat hierdie regte deur die agbare landdros, mev Swanepoel, volledig aan die beskuldigdes meegedeel en verduidelik is, blyk die teendeel inderdaad uit die verbatim transkripsie (as dit korrek is) van die hofverrigtinge. D

In hierdie verband verwys ek na die sake van:

Insgelyk toon die rekords in sake 2480, 2531, 3049, 3085, en 3707 dat F die prosedure neergelê in art 112(1)(b) van die Strafproseswet 51 van 1977 volledig aan die beskuldigdes verduidelik is, maar daarteenoor toon die transkripsie (as dit korrek is) dat sodanige volledige verduideliking nie plaasgevind het nie.

In sake 2480, 2531, 3029, 3085, 3209, 3049, 3574 en 3707 toon die hersieningsrekord dat die beskuldigdes se regte voor vonnis volledig aan hul verduidelik is. Die transkripsie (as dit korrek is) dui aan dat G so 'n volledige verduideliking inderdaad nie plaasgevind het nie.

Artikel 105 van die Strafproseswet bepaal dat die aanklaer die aanklag aan 'n beskuldigde stel en dan word die beskuldigde deur die hof aangesê om op die aanklag te pleit. In sake 3085 en 3029 toon die hersieningsrekord dat die aanklag deur die aanklaer gestel is, maar H weereens blyk dit nie uit die transkripsie nie. Daar het die landdros oënskynlik die aanklag gestel.

Skulderkeningsboetes word bepaal volgens 'n bepaalde norm soos blyk uit die voorskrifte van art 57(5) van die Strafproseswet. Op 14 en I 15 Januarie 2001 het die betrokke landdros egter self die bedrae van skulderkenningsboetes bepaal wat die neergelegde norm vêr oorskry het. In die onderhawige saak met 'n spoed van 143 km per uur en waar die spoedperk 120 km per uur is, is die norm 'n boete van R200 terwyl die beskuldigde inderdaad met R4 000 beboet is.

Uit die ondersoek wat adv Fick gedoen het, blyk dit dat die formele J

hofstukke, die sogenaamde J15 vorms, eers ná die verhore ingevul is en dat die vorms ook deur die landdros voltooi is. Dit is egter die A taak van 'n aanklaer en nie van 'n voorsittende landdros nie om sodanige klagstate te voltooi. In elk geval moes die klagstate, J15, voltooi en beskikbaar gewees het by die aanvang van die verhore.

Dit is dus onduidelik op sterkte waarvan beskuldigdes in hegtenis voor die hof gedaag is, want die skriftelike kennisgewings is in meeste B gevalle ook nie aan hul oorhandig nie.

Na my mening is die hele regsproses grondliggend aan die skuldigbevinding van spoedoortreders deur die mobiele hof langs die Kranskop/Mantsole snelweg deur onreëlmatighede verdag gemaak. Die onreëlmatighede kleur ook die gevalle waar daar skulderkenningsboetes C betaal is sonder 'n verhoor.

Die optrede van die agbare landdros op 14 en 15 Januarie 2001 in die mobiele hof by Kranskop/Mantsole was egter so deurspek wat D onreëlmatighede in die prosedure, die samestelling van die rekords, die oorskryding van neergelegde boetes en dan veral die vereenselwiging van die agbare landdros met die Departement van Vervoer se 'Arrive Alive' veldtog dat die belangrike skeiding tussen die uitvoerende gesag soos beliggaam in die Departement van Vervoer en die regsprekende gesag soos beliggaam in die landdroshof heeltemal vervaag is. E

Vergelyk art 165 van die Grondwet 108 of 1996 en ook Ex parte Chairperson of the Constitutional Assembly: In re Certification of the Constitution of the Republic of South Africa 1996, 1996 (4) SA 744 (CC) paras [106] - [113], [123] en [133] - [139]; Van Rooyen and Others v The State and F Others 2001 (4) SA 396 (T) op 434F - 436G.

Die noodwendige gevolg van die agbare landdros se optrede was dat die regsproses in die oë van die publiek verdag en belaglik gemaak is. In plaas van respek vir die reg af te dwing het dit waarskynlik net die teenoorgestelde uitwerking gehad.

As dit die manier is waarop reg by 'n mobiele hof toegepas word, word die lofwaardige oogmerk van die 'Arrive Alive' veldtog - om G verkeersveiligheid te bevorder - in gedrang gebring. Die samedromming van mense en voertuie op die N1 soos beskryf deur die landdros, het waarskynlik 'n ernstige padgevaar geskep in plaas van om dit te verhoed. Miskien moet daar weer gekyk word na die gebruik van mobiele H howe ten tye van so 'n veldtog. Miskien moet kennisgewings ingevolge art 56 van die Strafproseswet op die gebruiklike wyse aan oortreders oorhandig word en personeel by die naaste landdroshof beskikbaar wees indien oortreders gerieflikheidshalwe onmiddellik skulderkennings wil betaal. Andersins moet die regsproses sy gewone loop neem.

'n Sirkus soos blyk uit die beskrywing van die toneel by die I Kranskop/Mantsole mobiele hof deur die landdros in haar redes, bevorder nie die regspleging nie en behoort nooit weer toegelaat te word om plaas te vind nie.

Uit hoofde van voorgaande sou reg alleen kon geskied as al die verrigtinge waarin mev Swanepoel op 14 en 15 Januarie 2001 by die J

Kranskop/Mantsole mobiele hof 'n aandeel gehad het en die wat later A eers voltooi is, ter syde gestel word.

Soos aangedui is sekere sake reeds deur verskillende Regters op hersiening bekragtig. Aangesien die geheel prent nie aan hulle bekend was nie is dit reg dat hul sertifikate teruggetrek word. S v Mchunu 1984 (4) SA 94 (T). B

Op aanbeveling namens die Direkteur van Openbare Vervolgings waarmee ek akkoord gaan word die volgende bevel gemaak:

In die volgende sake wat alreeds op hersiening bekragtig is word die sertifikate teruggetrek en die skuldigbevindings en vonnisse tersyde gestel: C

Hooggeregs- hofverwysings- nommer	Beskuldigde	Boete
2480	Ben Kaptein Timbane	R4 000 of 4 mnde g/s D
2531	Mohlatlego P Ramaloka	R4 000 of 4 mnde g/s
2559	Hendrik Petrus Cloete	R3 500 of 3 mnde g/s
3028	Ebraim M Choonara	R5 000 of 5 mnde g/s
3049	Henk V du Plessis	R4 000 of 4 mnde g/s E
3085	Cornelius Venter	R4 500 of 4 mnde g/s
3090	Jason Mark van der Nest	R5 000 of 5 mnde g/s
3195	Harold Sebele Pilane	R5 000 of 5 mnde g/s
3209	Mercy Sarakusebwa	R6 000 of 6 mnde g/s F
3239	Eugenas J Lekganyane	R6 000 of 6 mnde g/s
3342	Ronald W van Tonder	R6 500 of 6 mnde g/s

In die volgende sake wat nog op hersiening dien word die skuldigbevindings en vonnisse tersyde gestel: G

Hooggeregs- hofverwysings- nommer	Beskuldigde	Boete
3029	Jacobus C van Heerden	R4 000 of 4 mnde g/s H
3574	Johannes J Engelbrecht	R500 of 50 dae g/s
3707	Jerome Claude Hendricks	R6 000 of 6 mnde g/s

In die volgende sake was daar geen skulderkenningsboetes vasgestel I nie en het die beskuldigdes in die hof verskyn waar hulle na skuldigbevinding boetes opgelê is wat hulle betaal het. Die skuldigbevindings en vonnisse word tersyde gestel. J

Hooggeregs- hofverwysings- nommer	Beskuldigde	Boete A
B100/2001	M S Sithole	R1 000 of 3 mnde g/s
B101/2001	H Spath	R500 of 50 dae g/s B
B102/2001	A I Munshi	R500 of 50 dae g/s
B103/2001	C J Henderson	R300 of 30 dae g/s
B104/2001	P K Hoogendyk	R200 of 20 dae g/s
B107/2001	J Phandira	R500 of 50 dae g/s C
B111/2001	S E Westraad	R300 of 30 dae g/s
B112/2001	T P Brindle	R300 of 30 dae g/s
B113/2001	A Khan	R300 of 30 dae g/s
B114/2001	K J Aphane	R500 of 50 dae g/s D
B115/2001	T Mabaso	R1 000 of 3 mnde g/s
B116/2001	L Thalane	R1 000 of 3 mnde g/s
B118/2001	J P Cilliers	R1 000 of 3 mnde g/s
B119/2001	B Oeschsen	R300 of 30 dae g/s E
B121/2001	R J Ngobeni	R300 of 30 dae g/s
B122/2001	A S Ledwaba	Gewaarsku en ontslaan
B123/2001	K Govender	R300 of 30 dae g/s
B124/2001	M E Matjukutje	R1 000 of 3 mnde g/s F
B125/2001	M B Magadla	R200 of 20 dae g/s
B126/2001	J W van der Merwe	R300 of 30 dae g/s
B127/2001	M K Lebea	R500 of 50 dae g/s
B136/2001	B J Koekemoer	R1 000 of 3 mnde g/s G
B137/2001	S E Eksteen	R200 of 20 dae g/s
B142/2001	B M Mkasi	R500 of 50 dae g/s
B143/2001	N G Sethege	R400 of 40 dae g/s
B146/2001	F S Birkestock	R400 of 40 dae g/s H
B148/2001	R H Stout	R400 of 40 dae g/s
B149/2001	J Earle	R400 of 40 dae g/s
B150/2001	S B du Plessis	R1 000 of 3 mnde g/s
B153/2001	M M L LESU	R400 of 40 dae g/s
B160/2001	K L Mmeko	R100 of 10 dae g/s I
B161/2001	A S Matome	R1 000 of 3 mnde g/s
B162/2001	E Cunningham	R400 of 40 dae g/s
B166/2001	M E Sekhwela	R600 of 60 dae g/s J

Hooggeregs- hofverwysings- nommer	Beskuldigde	Boete A
B167/2001	J M Mlambo	R1 000 of 3 mnde g/s
B172/2001	B H Duvenhage	R100 of 10 dae g/s B
B174/2001	M S Machaka	R500 of 50 dae g/s
B183/2001	N M Kgengwyane	R2 300 of 3 mnde g/s
B185/2001	N M F Netshimbani	R1 200 of 3 mnde g/s
B193/2001	H M Kekana	R1 000 of 3 mnde g/s C
B199/2001	L W Goossen	R2 300 of 3 mnde g/s
B200/2001	K F McCullaugh	R1 200 of 3 mnde g/s
B217/2001	A Pretorius	R1 200,00 of 3mnde g/s
B219/2001	S Nkosi	R1 200 of 3 mnde g/s R500 of 50 dae g/s D
B235/2001	A Storm	R1 200 of 3 mnde g/s
B279/2001	D Louwrens	R1 300 of 3 mnde g/s
B285/2001	V C Kruger	R1 500 of 3 mnde g/s

In die volgende saak is daar te hoë bedrae ter erkenning van skuld vasgestel en het die beskuldigdes in die hof E verskyn, word skuldig bevind en betaal die boetes. Die skuldigbevindings en vonnisse word tersyde gestel.

Saaknommer van Laerhof	Beskuldigde	Vonnis F
B226/2001	M Mtloko	R2 500 of 3 maande g/s
B227/2001	P A Onderlay	R2 500 of 3 maande g/s
B291/2001	M N Legodi	R2 500 of 3 maande g/s G

In die volgende sake is erkennings van skuld betaal nadat die landdros die bedrae vasgestel het. Die skuldigbevindings en vonnisse word tersyde gestel:

Saaknommer van Laerhof	Beskuldigde	EVS Betaal H
B151/2001	K Moya	R500
B194/2001	K J Sibanda	R1 000
B159/2001	M V Ramonetha	R500 I
B232/2001	H S Smith	R800

In die volgende saak het die beskuldigdes erkennings van skuld betaal sonder om in die hof te verskyn. Die skuldigbevindings en vonnisse word tersyde gestel. J

Saaknommer van Laerhof	Beskuldigde	EVS Betaal A
B129/2001	N N Buka	R500
B234/2001	M L Masango	R500
B109/2001	S J Capazoria	R600 B
B184/2001	K D Ledwaba	R1 000
B144/2001	M M Sekhula	R800
B173/2001	B Nkomo	R900
B129/2001	J J Mabunda	R600 C
B139/2001	N A Mashala	R200
B155/2001	E Halloway	R300
B158/2002T	Fourie	R900
B165/2001	M W Sekhu	R200 D
B171/2001	G van der Merwe	R300
B182/2001	K P Masango	R1 200
B187/2001	M I Abdullah	R1 000
B211/2001	M L Nefefe	R1 000 E
B216/2001	S L Boloka	R1 200
B220/2001	T J Maretlane	R1 000
B228/2001	M J Bkuwer	R1 200 F
B223/2001	M C Savva	R1 000
B225/2001	G M Monareng	R1 200
B231/2001	P J Cilliers	R1 200
B236/2001	E D Botes	R1 200 G
B239/2001	J H Minnie	R1 000
B241/2001	M A Moela	R1 000
B242/2001	M P Mokami	R1 000
B247/2001	M Mbonani	R200 H
B266/2001	P Kuiper	R1 000
B268/2001	M V Mashile	R500
B272/2001	S F de Bruin	R1 200
B273/2001	M F Sema	R500 I

In die volgende sake, hoewel skulderkenningsbedrae wel vasgestel is, het die beskuldigdes nie betaal nie, is voor die hof gebring waar hul skuldigbevind en gevonnis is en hul boetes betaal het. Die skuldigbevindings en vonnisse word tersyde gestel. J

Saaknommer van Laerhof	Beskuldigde	Vonnis A
B120/2001	K E Matshele	R800 of 80 dae g/s
B132/2001	M D Phalane	R1 000 of 3 mnde g/s
B141/2001	M P Kgopa	R1 000 of 3 mnde g/s B
B163/2001	M P Nkwana	R1 500 of 3 mnde g/s
B196/2001	M R Manyama	R1 500 of 3 mnde g/s
B106/2001	B D Puka	R200 of 20 dae g/s
B117/2001	M M Mushwana	R300 of 30 dae g/s C
B130/2001	K K Mabotja	R300 of 30 dae g/s
B131/2001	J C Loots	R1 100 of 3 mnde g/s
B134/2001	F Rakolog	R300 of 30 dae g/s
B135/2001	M H Mmonwa	R300 of 30 dae g/s
B138/2001	M S Mashoa	R400 of 40 dae g/s D
B140/2001	N Khan	R1 200 of 3 mnde g/s
B169/2001	S E Mahlo	R600 of 60 dae g/s
B175/2001	J L C P van der Berg	R1 000 of 3 mnde g/s
B176/2001	J P Coetzer	R500 of 50 dae g/s E
B178/2001	M P W Swanepoel	R1 000 of 3 mnde g/s
B177/2001	A M Botha	R800 of 80 dae g/s
B179/2001	M G Masilela	R500 of 50 dae g/s
B180/2001	M N M Maloba	R1 000 of 3 mnde g/s F
B186/2001	B T Majola	R1 200 of 3 mnde g/s
B188/2001	A Ramano	R200 of 20 dae g/s
B189/2001	J M Ferreira	R1 000 of 3 mnde g/s
B192/2001	J W Pienaar	R500 of 50 dae g/s
B203/2001	K A Boshielo	R1 200 of 3 mnde g/s G
B198/2001	J H Cloete	R500 of 50 dae g/s
B207/2001	V Mokgoka	R1 000 of 3 mnde g/s
B208/2001	T P Mashilane	R1 000 of 3 mnde g/s
B209/2001	P Maake	R2 000 of 6 mnde g/s H
B210/2001	L Ngwenya	R400 of 40 dae g/s
B212/2001	M E Mabaso	R1 000 of 3 mnde g/s
B214/2001	L Booyse	R300 of 30 dae g/s
B222/2001	T D Moela	R1 000 of 3 mnde g/s
B229/2001	J C Bodington	R1 200 of 3 mnde g/s I
B238/2001	M A Ntuli	R500 of 50 dae g/s
B248/2001	M J F Mamabolo	R1 200 of 3 mnde g/s
B249/2001	A Swanepoel	R1 200 of 3 mnde g/s J

Saaknommer van Laerhof	Beskuldigde	Vonnis A
B251/2001	U M Mello	R500 of 50 dae g/s
B252/2001	A Hlongwane	R500 of 50 dae g/s
B259/2001	E M Kgosana	R500 of 50 dae g/s B
B265/2001	M Buys	R1 500 of 3 mnde g/s
B262/2001	E J Abrie	R300 of 30 dae g/s
B261/2001	P Dube	R200 of 20 dae g/s
B260/2001	L M McKantoa	R500 of 50 dae g/s C
B267/2001	M P Clough	R500 of 50 dae g/s
B276/2001	B Lesego	R300 of 30 dae g/s
B277/2001	H Sulliman	R500 of 50 dae g/s
B286/2001	A M Rouse	R1 200 of 3 mnde g/s D

In die volgende sake is borg vasgestel en die sake uitgestel maar is afgehandel deurdat die beskuldigdes die boetes later betaal het. Die skuldigbevindings en vonnisse word tersyde gestel. E

Saaknommer van Laerhof	Beskuldigde	Borg	Boete Betaal
B128/2001	M L Maluleke	R1 000	R300
B145/2001	P P Ntsewa	R1 000	R500
B154/2001	Munzhelele	R1 000	R1 200 F
B157/2001	A M Lekgwathe	R1 000	R300
B164/2001	M E Mamabolo	R1 000	R200
B202/2001	R Oosthuizen	R1 000	R250
B246/2001	F J D Potgieter	R4 000	R500
B255/2001	J de Wet	R10 000	R1 500 G
B288/2001	E R Baloyi	R10 000	R1 000
B206/2001	T R Selebete	R1 000	R200
B282/2001	E E Tsatsa	R5 000	R500 H

Citation	2002 (1) SACR 409 (T)
Court	Transvaalse Provinsiale Afdeling
Judge	Van der Walt R en Grobbelaar R
Heard	November 12, 2001
Judgment	November 12, 2001
Annotations	Link to Case Annotations